Bewegen is gezond. Je voelt je niet alleen fitter, maar je verkleint ook de kans op allerlei ziekten zoals een beroerte. “Na een beroerte blijft bewegen echter net zo belangrijk. Dat helpt nieuwe ernstige beroertes voorkomen en je herstelt beter,” vertelt Martijn Pisters, onderzoeker in het Hersencentrum van het UMC Utrecht. Hij onderzoekt wat de juiste nazorg is voor patiënten die een beroerte hebben gehad. “Mensen die veel zitten hebben veertig procent meer kans binnen drie jaar na hun beroerte te overlijden.”
Jaarlijks krijgen zo’n 43.000 mensen een beroerte. Van de mensen die een beroerte overleven, krijgt één derde binnen vijf jaar een nieuwe beroerte of overlijdt. Hierbij spelen risicofactoren zoals hoge bloeddruk en leefstijlfactoren (weinig bewegen en roken) een grote rol.
Schadelijk
Voor mensen die een beroerte hebben doorgemaakt, is het voorkomen van een tweede dus heel belangrijk. Een behandeling gericht op het verminderen van zitgedrag is daarbij essentieel. Martijn Pisters, onderzoeker Fysiotherapiewetenschap: ‘Dat voldoende lichamelijke activiteit van belang is voor mensen na een beroerte is al geruime tijd bekend en breed geïntegreerd in de zorg. Nog onbekend is dat mensen die heel veel zitten, veertig procent hogere kans hebben op overlijden binnen drie jaar na hun beroerte, in vergelijking met mensen die minder zitten. “Het zitgedrag is met name schadelijk wanneer dit meer is dan tien uur per dag, in lange onafgebroken periodes en in combinatie met weinig lichamelijke activiteit.”
Onderzoek
“Begeleiding om dit gedrag te verminderen en een actieve leefstijl te stimuleren, is zeker niet bij alle mensen na een beroerte noodzakelijk,” vult fysiotherapeut en promovendus Roderick Wondergem aan. Dit blijkt uit een studie van de afgelopen jaren, gesubsidieerd door het Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). “Twee jaar volgden we patiënten na hun ontslag uit een ziekenhuis of revalidatiecentrum. We brachten hun zit- en beweeggedrag in kaart. Daaruit bleek dat ongeveer 30% van de mensen na een beroerte, bijna 80% van de dag lang achter elkaar zit én weinig opstaat. Voor deze groep mensen is begeleiding op maat in de eerste maanden na een beroerte waarschijnlijk heel zinvol.”
Persoonsgericht
Om de juiste mensen na een beroerte de juiste persoonsgebonden nazorg te geven, is een zorgprogramma nodig. Verschillende factoren spelen namelijk een rol bij iemands zit- en beweeggedrag. De fysiotherapeut zal een coachende rol hebben, waarbij gedrag georiënteerde principes, monitoring- en e-coaching technologie geïntegreerd worden in het nieuwe zorgprogramma. Daarnaast is een goede samenwerking in de zorgketen tussen revalidatiearts, huisarts en eerstelijns fysiotherapeut van belang. Om dit zorgprogramma te ontwikkelen, stelde SIA RAAK (NWO) recent 600.000 euro beschikbaar.
“Het is fantastisch mooi om vanuit de fysiotherapiepraktijk, met mensen die een beroerte hebben doorgemaakt, ketenzorgpartners en (inter)nationale experts een goede aanpak te mogen ontwikkelen,” aldus Wendy Hendrickx, fysiotherapeut en promovendus binnen de zogenoemde RISE-studie.
Locaties
De studie wordt uitgevoerd binnen de Academische Werkplaats eerstelijns Fysiotherapie, een structurele samenwerking in zorginnovatie, onderwijs en onderzoek tussen het UMC Utrecht Hersencentrum, Fontys Paramedische Hogeschool, Hogeschool Utrecht, en de Julius Gezondheidscentra. Daarnaast participeren in het project het CVA netwerk Eindhoven-de Kempen, de Nederlandse vereniging voor Fysiotherapie (KNGF), en de patiëntenvereniging hersenletsel.nl.
Meer weten over het hersencentrum van het UMC Utrecht? Klik hier.
